Mobbing w pracy. Czym jest i gdzie go zgłosić?

W doskonałym świecie praca zawsze sprawiałałaby nam przyjemność, współpracownicy byliby życzliwi, a pracodawca motywował do działania. Niestety, rzeczywistość tak nie wygląda, a nadal palącym problem jest zjawisko mobbingu. Co warto o nim wiedzieć?

Czym jest mobbing w pracy?

Jak rozróżnić zwykłe złośliwości od mobbingu? Czy jest jakaś definicja, którą Państwowa Inspekcja Pracy bierze pod uwagę przy rozpatrywaniu konkretnych przypadków? Tak i znajduje się ona w Kodeksie pracy w Art. 94 §2, który brzmi następująco:

„Mobbing oznacza działania lub zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko pracownikowi, polegające na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, wywołujące u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu pracowników”.

Przejdźmy teraz do konkretnych zachowań, które mogą być podstawą do zgłoszenia mobbingu w pracy. 

Jakie mogą być rodzaje mobbingu?

Ofiary przemocy psychicznej w pracy najczęściej stają się bezradne i nie potrafią się przeciwstawić złemu traktowaniu. To tylko napędza osobę dopuszczającą się mobbingu, która pozwala sobie na jeszcze więcej. Jeśli mamy podejrzenia, że ktoś taki funkcjonuje w naszym środowisku, zwróćmy uwagę na typowe zachowania mobbera, do których należą:

• upokarzanie pracownika, wyśmiewanie, czynienie go obiektem żartów, obraźliwych gestów i poniżania;
• zastraszanie, które może obejmować groźby zwolnienia, zakaz wychodzenia na przysługujące pracownikowi przerwy, wymuszanie nadgodzin, pogróżki;
• izolacja, mająca na celu utworzenie grupy osób sprzysiężonych przeciwko ofierze. Często w takich sytuacjach dochodzi do rozprzestrzeniania szkodliwych plotek, unikania danego pracownika czy pomijania go we wspólnych działaniach;
• utrudnianie wykonywania pracy przez przeszkadzanie, blokowanie dostępu do informacji, przydzielanie niemożliwych do wykonania zadań czy pomniejszanie kompetencji;
• nękanie może mieć też formę prześladowań poza środowiskiem pracy z użyciem telefonów, smsów i maili;
• zmuszanie do wykonywania niebezpiecznej pracy i łamania przepisów BHP. 

Warto w tym miejscu zaznaczyć, że mobbing nie jest dyskryminacją np. ze względu na wiek, płeć czy pochodzenie i nie ma formy molestowania seksualnego oraz przemocy fizycznej. Takie działania są traktowane jako odrębne przestępstwo. 

Przeczytaj też: Gdzie w Polsce zarobisz najwięcej? | Jak napisać CV do pierwszej pracy?

Gdzie zgłosić mobbing w pracy?

Jeżeli któryś z powyższych problemów dotyczy nas lub naszych bliskich, pierwszym krokiem może być pisemne zgłoszenie mobbingu do pracodawcy. Nawet jeśli wiemy, że donos nie odniesie spodziewanego efektu, będzie stanowić on dowód w sprawie o odszkodowanie.

Kolejnym krokiem jest zawiadomienie Państwowej Inspekcji Pracy. Nie musimy się tego obawiać, ponieważ personalia osoby zgłaszającej mobbing nie będą nikomu ujawnianie. Jak zgłosić mobbing do PIP? Przeczytaj na stronie urzędu: W jaki sposób należy zgłosić do Państwowej Inspekcji Pracy skargę na naruszanie praw pracowniczych?

Niektórzy jednak wolą pominąć ten sposób i zwracają się bezpośrednio do sądu pracy. Muszą wtedy pamiętać, że konieczne są im niezbite dowody, tj. nagrania, zeznania świadków i zaświadczenia lekarskie. 

Jak udowodnić przemoc?

Dochodzimy tutaj do kolejnej bardzo istotnej kwestii, którą warto rozwinąć, a mianowicie tego, jak najlepiej udowodnić zaistniałe w pracy nękanie. Prawda jest taka, że ktoś, kto pozwala sobie na mobbing, często stara się unikać świadków. Dużo zależy więc od nas.

Przede wszystkim musimy unikać sytuacji sam na sam z naszym oprawcą. Każde zdarzenie warto zapisywać razem z dokładną datą i okolicznościami. Przy odrobinie sprytu, możemy pozwolić sobie na nagranie nawet bez zgody pracodawcy (mogą być one dowodem w sądzie). Niezbitym dowodem są też raporty inspektorów PIP i wspomniana już wcześniej skarga do pracodawcy złożona na piśmie. 

Jeżeli dysponujemy wiadomościami lub zdjęciami przesłanymi nam przez prześladowcę, będzie to stanowić kolejny materiał dowodowy. Można do niego dołączyć także zwolnienia i zaświadczenia lekarskie, jeśli mobbing spowodował u nas problemy zdrowotne. Dobrze byłoby poprosić życzliwe nam osoby, które były świadkami trudnych sytuacji z naszym udziałem, żeby poświadczyły to w sądzie. 

Po zebraniu wszystkich świadectw konieczne jest oczywiście zdobycie się na odwagę i uzbrojenie w cierpliwość. Jednak sprawiedliwy wyrok sądu i wypłata odszkodowania może nam wynagrodzić podjęty wysiłek.